lunes, 10 de marzo de 2008

Luengas pirenaicas (chicota reflexión)


Como cuento que ya debez d'estar fartos de sentir charrar d'eleczions e d'el Chikilicuatre, me'n foto en fer garra comentario sobre estes temas, que ya i hai cuantos foros e pachinas web an que poder parlar-ne se se quiere dica la saziedat, perque güe soi baixato ta Uesca e en totas las emisoras que ibe sintonizando u charraban de la una u de l'altra.
Ye bien pincho el Semontano aora, el trigo prenzipiando a medrar e dando una coloreta berde que pocas bezes se i bei, almendreras en flor, plebia, l'ambista de la Sierra Guara... Ixo m'ha feto pensar en que en no guaire tiempo per astí abaixo ya prenzipiará a floreixer l'allaga, e ya se sabe: "Cuan l'allaga floreix, la fambre creix, e cuan bachoca pa toz en toca". Comparaz este refrán con este altro gascón que replegó Coromines (DECat, I, p. 559): "qoan era escóba florís, er'hame pet país,/ qoan bajòque / alavets hi toque, / qoan hè'ra trictric, / tant n'ha't praube com et ric".
Ye curioso cómo se pareixen las luengas pirenaicas, e no només en l'aspeuto u en la sintaxis de la luenga, se no en la perzepzión d'el medio e en es refrans tan pareixitos que tienen, soi segur que en catalán en debe d'aber bel·laún pareixito.

E encara que no tienga cosa a beyer, tos deixo esta foto d'altro azirón.

5 comentarios:

  1. Ye un tema prou interesán. A yo me fizo muita ilusión beyer que a expresión aragonesa en candeletas tien o suyo equibalén en catalán amb candeletes. Charrando de refrans, relazionato con a fambre en o Semontano se diz ista frase: o farto no piensa en o laso. Encara que tamién ye referén a os pobres y ricos. A plantar fuerte.

    ResponderEliminar
  2. Ixe refrán que zitas el liyé en el libro de enrique Satué "Cabalero", creigo recordar. Debe d'estar pro ixemenato, perque yo el he soltato bel·la bez e dengún m'ha feto cara rara. I abría que mirar en el libro d'Arnal Cavero per mirar se i sale.

    I hai un altro refrán apropiato pa este mes, e més encara con la traza que ha prenzipiato: Dios me libre de nieu marzina como de mala bezina. Pos ixo, a beyer qué nos fa l'orache. Salut

    ResponderEliminar
  3. Ixe refrán l'he sentito en a parla biba, en A Lueca sí que se i fa serbir y en Arnal Cavero estoi que sí i saliba. Os refrans en aragonés ye un campo mui gran y poco conoxito. Una pregunteta, por curiosidá, o termino lupo tien encara bitalidá en belsetán? Grazias.

    ResponderEliminar
  4. Sí, encara se i diz. E en el campo lexico lupatiar, tamién i hai una comparazión expresiba: escur como una lupera u lupatera.

    ResponderEliminar
  5. En o Semontano se diz: ye una noche escura como boca lobo. Por un regular siempre s'aplica a la noche.Manimenos en a toponimia, por exemplo, en Adagüesca se conserba: As Luperas (unas biñas). A plantar fuerte.

    ResponderEliminar